Trong những năm gần đây, người ta đã dành nhiều sự chú ý đến tiến trình nâng cao nhận thức và các thể chế về LGBTQ+ tại Nhật Bản. Tuy nhiên, xét theo góc nhìn từ nước ngoài, có nhiều lĩnh vực mà những nỗ lực này đang tụt hậu đáng kể, đặc biệt là việc thiếu tiến triển trong việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới và những nỗ lực hạn chế của các thể chế nhằm xóa bỏ định kiến. Bài viết này sẽ đi sâu vào tình hình và các vấn đề hiện tại ở Nhật Bản, với góc nhìn từ nước ngoài.
So sánh với tình hình LGBTQ+ ở nước ngoài
Đầu tiên, ở nhiều quốc gia, bao gồm cả các nước phương Tây, hôn nhân đồng giới đã được hợp pháp hóa. Ví dụ, tại Hoa Kỳ, hôn nhân đồng giới đã được hợp pháp hóa trên toàn quốc vào năm 2015. Tại Châu Âu, Hà Lan đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới vào năm 2001 và nhiều quốc gia khác cũng đã làm theo. Ngoài ra, hôn nhân đồng giới cũng được công nhận ở các quốc gia Châu Á và Châu Phi như Nam Phi và Đài Loan.
Mặt khác, cho đến nay, hôn nhân đồng giới vẫn chưa được hợp pháp hóa tại Nhật Bản và các biện pháp bảo vệ pháp lý dành cho các cặp đôi đồng giới còn hạn chế. Một số chính quyền địa phương đã đưa ra hệ thống quan hệ đối tác và cấp giấy chứng nhận cho các cặp đôi đồng giới, nhưng những giấy chứng nhận này không có ràng buộc pháp lý và các cặp đôi không thể hưởng các quyền hợp pháp đi kèm với hôn nhân, chẳng hạn như quyền lợi về thuế và quyền thừa kế. Về mặt này, Nhật Bản thường được các nước ngoài coi là “một quốc gia phát triển đang tụt hậu”.
Thách thức về định kiến và sự chấp nhận của xã hội
Nhiều quốc gia nước ngoài đang nỗ lực nâng cao hiểu biết về những người LGBTQ+ thông qua giáo dục và phương tiện truyền thông. Ví dụ, tại Hoa Kỳ và Canada, nội dung LGBTQ+ được đưa vào chương trình giảng dạy của trường học. Ngoài ra, các nhân vật LGBTQ+ ngày càng đóng vai trò chính trong văn hóa đại chúng, chẳng hạn như phim ảnh và phim truyền hình, được cho là đang dần giảm bớt định kiến.
Tuy nhiên, tại Nhật Bản, định kiến vẫn được cho là rất mạnh. Đặc biệt là trong các bối cảnh xã hội như nơi làm việc và trường học, mọi người thường gặp rào cản tâm lý lớn khi tiết lộ rằng họ là LGBTQ+. Điều này khiến nhiều người tránh công khai và chọn cách sống ẩn dật. Tình trạng này không chỉ làm tăng gánh nặng tâm lý cho các cá nhân mà còn làm suy yếu sự đa dạng của toàn xã hội.
Tiến bộ ở Nhật Bản và những hạn chế của nó
Tại Nhật Bản, nhận thức về các vấn đề LGBTQ+ đã dần tăng lên trong những năm gần đây: vào năm 2015, các phường Shibuya và Setagaya đã trở thành những phường đầu tiên tại Nhật Bản cấp giấy chứng nhận quan hệ đối tác đồng giới. Kể từ đó, chương trình đã lan rộng ra các thành phố khác trên khắp Nhật Bản và hiện có hơn 70 thành phố đã triển khai các chương trình tương tự. Ngoài ra, ngày càng nhiều công ty lớn cũng đang hỗ trợ nhân viên LGBTQ+ và đã triển khai các chương trình phúc lợi đối xử với các đối tác đồng giới giống như vợ chồng.
Tuy nhiên, những nỗ lực này chủ yếu mang tính cục bộ và cả nước vẫn chưa xây dựng được luật. Mặc dù Quốc hội đang tranh luận về việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới, nhưng vẫn chưa có tiến triển cụ thể nào được thực hiện. Điều này là do nhiều yếu tố, bao gồm quan điểm truyền thống về gia đình và ảnh hưởng tôn giáo, cũng như hệ thống chính trị bảo thủ.
Tác động của cái nhìn của nước ngoài
Sự chú ý của nước ngoài đối với các nỗ lực LGBTQ+ của Nhật Bản có khả năng truyền cảm hứng cho sự thay đổi tích cực. Khi các sự kiện quốc tế và các công ty toàn cầu ngày càng mở rộng sự hiện diện của họ tại Nhật Bản, phản ứng chậm trễ đối với các vấn đề LGBTQ+ có thể là một yếu tố ảnh hưởng đến hình ảnh của đất nước.
Ví dụ, chủ đề của Thế vận hội Tokyo là “Đa dạng và Hòa hợp”, nhưng việc không hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới và sự bảo vệ pháp lý không đầy đủ cho những người LGBTQ+ đã bị chỉ trích. Hy vọng rằng thông qua các sự kiện quốc tế như thế này, tình hình hiện tại ở Nhật Bản sẽ được biết đến rộng rãi hơn và đóng vai trò là chất xúc tác kích thích thảo luận trong nước.
Thách thức và triển vọng trong tương lai
Nhật Bản cần thực hiện một số bước quan trọng để thúc đẩy các sáng kiến LGBTQ+ của mình. Đầu tiên, ưu tiên hàng đầu là xây dựng luật để hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Điều này sẽ đảm bảo rằng những người LGBTQ+ được hưởng các quyền hợp pháp bình đẳng. Điều quan trọng nữa là phải nỗ lực giảm thiểu định kiến trong toàn xã hội bằng cách truyền bá kiến thức đúng đắn về LGBTQ+ thông qua giáo dục và phương tiện truyền thông.
Hơn nữa, để mở rộng các nỗ lực ở cấp độ doanh nghiệp và thành phố ra toàn quốc, sự tham gia tích cực của chính phủ là điều cần thiết. Điều này bao gồm việc ban hành các chính sách, đảm bảo ngân sách và thậm chí giới thiệu các tổ chức dựa trên các thông lệ quốc tế tốt nhất.
Kết luận
Theo quan điểm quốc tế, các sáng kiến LGBTQ+ của Nhật Bản đã đạt được một số tiến triển, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Đặc biệt, cần phải xây dựng một khuôn khổ pháp lý và thúc đẩy các hoạt động giáo dục và nâng cao nhận thức để xóa bỏ định kiến. Điều bắt buộc là Nhật Bản phải phát triển thành một xã hội tôn trọng sự đa dạng, đồng thời nhận thức được quan điểm của cộng đồng quốc tế. Một sự thay đổi như vậy sẽ mang lại lợi ích to lớn không chỉ cho những người LGBTQ+ mà còn cho toàn thể xã hội Nhật Bản.
